مطالبات رهبری از دانشگاهیان در سال۹۶؛
كیفیت مقالات علمی باید افزایش یابد، مسئولان نخبه باور شوند
لیزر تگ: مقام معظم رهبری همواره بر نقش دانشگاهیان و نخبگان در پیشرفت كشور تاكید داشتند و این كلید واژه مهم در سال ۹۶ هم در خیلی از سخنرانی ها و دیدارهای ایشان مورد تاكید قرار گرفت.
به گزارش لیزر تگ به نقل از مهر، مقام معظم رهبری در سال ۹۶ در دیدارهایشان با جامعه دانشگاهی و دانشجویان درمورد وضعیت دانشگاه ها، توجه به نخبگان، پیشرفت علم و فناوری و اثرگذاری دانشگاه در جامعه تاكیداتی را بیان نمودند.
در ذیل به مهمترین موضوعات مطرح شده از جانب ایشان درمورد دانشگاهیان و نخبگان اشاره می شود؛
ایشان در دیدار با دانش آموزان و دانشجویان در آستانه روز دانشجو در ۱۱ آبان ماه سال قبل تاكید كردند: خوب درس بخوانید، خوب كار كنید. علم و علم آموزی یكی از اساسی ترین ابزارها و وسیله ها است، برای كسب قدرت مواجهه با دشمنی ها و با طوفانها و با امواج سخت و مانند اینها. جوانهای خوب ما درس بخوانند، علم آموزی كنند.
آنهایی كه نخبه هستند، برای كشورشان كار كنند، در خدمت دشمن قرار نگیرند، درس خواندن بشود یك ارزش والا. استعداد جوان های ما بحمدالله استعداد خوبی است و اگر چنانچه خوب درس بخوانند و كار كنند، بلاشك سطح علم در كشور بالا خواهد آمد.
خود اینكه سطح علم در كشور بالا بیاید، استقامت می بخشد به بنیه داخلی ملت ایران، مستحكم می گردد. به بركت علم، انسان می تواند به آرزوهای بزرگ دست پیدا كند.
امیدم این است كه مسئولان كشور به معنای واقعی نخبه باور شوند
همچنین ایشان در دیدار با نخبگان جوان علمی در ۲۶ مهرماه سال ۹۶ اعلام كردند: من همیشه وقتی در میان جوانها هستم ــ بخصوص جوانهای نخبه ــ در درجه اول، احساس شكر می كنم، شكر خدای متعال، ما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللّه، شما نعمت خدا هستید برای ما، عطیه الهی برای دلسوزان نظام محسوب می شوید. برای ما ــ كسانی كه عمر طولانی گذرانده اند ــ شما جوان ها حقیقتا یك لطف الهی و نعمت الهی هستید.
من امیدم و خواهشم این است كه بنیاد نخبگان و خود آقای ستاری كه در دولت هستند و معاون رئیس جمهورند، كوشش كنند تا مسئولان كشور همه به معنای واقعی كلمه نخبه باور بشوند، یكی از انتظارات ما این است كه نخبه ها را باور كنند، اولا باور كنند كه ما نخبه داریم؛ ثانیا باور كنند كه این نخبه، قادر است سرنوشت كشور را آنچنان كه مورد قبول و رضایت و روشنی چشم همه باشد، تغییر بدهد. برخی از مسئولین ما در این زمینه دچار غفلتند، باید اینها را از این غفلت بیرون آورد.
در مسیر پیشرفت علمی و فناوری هیچ مانعی نباید به وجود بیاید. دستگاه های دولتی، دستگاه های عمومی، فعالان بخش های مختلف فرهنگی و امثال اینها، هیچ مانعی نباید در راه پیشرفت علمی به وجود بیاورند و ظرفیت های عظیمی بحمدالله وجود دارد.
ما بایستی در زمینه پیشرفت علمی به تحرك نقطه ای در فلان دانشگاه یا فلان پژوهشكده یا مانند این ها اكتفا نكنیم، باید روندسازی بشود، رویه سازی بشود، باید در كشور جریان سازی بشود در زمینه علم و پیشرفت علمی به صورت جریان در بیاید، به صورت رویه در بیاید كه قابل توقف نباشد.
بودجه علم و فناوری نباید كم بشود
در مورد شركت های دانش بنیان هم ضوابط شركت ها را نبایستی كاست. مراقبت كنید كه ضوابط شركت های دانش بنیان ضوابط بالایی باشد. این جور نباشد كه ما فقط عدد را اضافه نماییم. بودجه علم و فناوری نباید كم بشود، باید افزایش پیدا كند، البته گفتند دوستان به من كه این صندوق نوآوری مشكل دارد، من ان شااللّه سفارش خواهم كرد، تاكید خواهم كرد كه این مشكل برطرف بشود. البته منابع مالی هم بایست درست مدیریت بشود.
یك نكته دیگر در مورد مقالات علمی است. خوشبختانه ما از لحاظ عدد مقالات، سطح بالایی داریم، منتها این كافی نیست بلكه باید بگوییم این دارای اهمیت زیاد هم نیست؛ آنچه مهم است كیفیت مقالات است. آن طور كه من شنیده ام و به من گزارش شده، در زمینه مقالات از لحاظ كیفی وضع ما خیلی خوب نیست. بایستی كیفیت ها را بالا ببریم، شاخص های كیفی بایستی رشد پیدا كند و به جای افزایش عدد مقالات، ارتباط مقالات با مسائل كشور مورد توجه قرار بگیرد كه البته این در زبان برخی از دانشجوهای عزیز ما هم بود، خودشان به من گفته اند، عقیده ما هم همین است كه بایستی مقالات علمی و پژوهشی در خدمت نیازهای كشور قرار بگیرد و این نیازها هم برای نخبگان تبیین بشود؛ خیلی از نخبگان ممكن است نیازهای كشور را آن چنان كه هست ندانند.
نكته بعدی در مورد مسئله ی نخبگان و بنیاد نخبگان و مانند اینها این است كه به فعالیتهای فرهنگی در بنیاد اهمیت داده بشود، این خیلی مسئله مهمی است. ما این را باید توجه نماییم كه فناوری همراه با خودش فرهنگ می آورد، فناوری حامل فرهنگ است. این را نمی گردد ندیده گرفت.
ما وقتی فناوری را از دیگران گرفتیم، در واقع فرهنگ آنها را هم آورده ایم. درست است كه ما به دنبال استقلال فناوری هستیم ــ در این تردیدی نیست و این باید تحقق پیدا كندــ اما بالاخره این مثل ظروف مرتبطه است، در همه زمینه ها بده بستان است. ازاین رو به مسئله فرهنگ بایست اهمیت داد. ما در بنیاد نخبگان و معاونت علمی نیاز داریم به اینكه به مسئله فرهنگ اهمیت بدهیم و كار فرهنگی درست و هوشمند انجام گیرد.
نخبگان از خودشان مراقبت كنند
نخبگان عزیز خودشان از خودشان مراقبت كنند؛ از خودتان مراقبت كنید. یكی از عزیزان اشاره كردند كه جنگ است و در جنگ، هم شهید داریم، هم جانباز داریم. راست می گویند، جنگ است. از ترور جسمی خطرناكتر، ترور مغزی و فكری است. گاهی دانشمندان ما را ترور كردند، شهیدشان كردند ــ دیدید دیگر ــ اما از آن بدتر و تلخ تر این است كه دانشمند ما را اسیر كنند، دانشمند ما اسیر نباید بشود.
ایشان همینطور در سال قبل در دیدار جمعی از دانشجویان در دوازدهمین روز از ماه مبارك رمضان در ۱۷ خردادماه تاكید كردند: البته دانشجوی انقلابی مسلمان، دانشگاه را فتح كرد، این را شما بدانید. یعنی دانشجوهای مسلمان هم در مباحثات توانستند دانشگاه را فتح كنند، هم در مبارزات جنگی، یعنی در همین اتفاقاتی كه افتاد، دانشجوها توانستند دانشگاه را فتح كنند؛ بعد هم كه خب به تعطیلی دانشگاه و مانند اینها [انجامید]. منتها [بعد] در میان خود مجموعه دانشجوی مسلمان، یك اختلالاتی به وجود آمد.
دانشجوی مسلمان، دانشگاه را فتح كرد
دانشجوی مسلمان، دانشگاه را فتح كرد، لانه جاسوسی را فتح كرد اما خودش از درون مغلوب شد! این به نظر من نكته قابل توجهی است. چرا؟ برای خاطر اینكه دچار ضعف تحلیل و ضعف محتوا بود، هیجانات بود، خیلی هم تند - برخی از بچه های دانشجو در آن روز، ماها را كه آن وقت تازه از زیر زندان و تبعید و این قبیل چیزها بیرون آمده بودیم، انقلابی نمی دانستند، یعنی در مقام قضاوت، ماها را تخطئه می كردند، همین هایی كه الان هم هستند. حالا بعضی هایشان هنوز هم هستند؛ یعنی واقعا اُرتدُكس بودند، یك انقلابی اُرتدُكسِ سفت و سخت، خیلی قرص و محكم- منتها آن ذهنیت، از محتوای لازم خالی بود بنابراین در یك نقطه حساسی ضربه خورد. خب، حوادث زیاد است، دیگر من نمیخواهم مرور كنم، فقط خواستم یك اشاره ای بكنم به ریشه های حوادث دانشگاه.
آنچه من میخواهم عرض بكنم این است كه در این سال ها، ضد دانشگاه و برای خارج كردن دانشگاه از این صحنه مبارزه خیلی تلاش كردند، علتش هم این است كه دانشگاه مهم است.
دانشگاه اگر در خدمت انقلاب باشد خیلی مهم است؛ از خیلی از قشرهای دیگر تاثیرش بیشتر است.
اولا همه جوانند، كم تعلقند، آماده به كارند، ذهن فعالی دارند، فهیمند، اینها خیلی نكات مهمی است، بعد هم بر روی محیط جامعه تاثیر دارند، یعنی دانشجوی انقلابی می تواند روی محیط پیرامونی خودش اثر بگذارد، اولش خانواده است، بعد مرتبطینند، بعد دوستان و در محیط اجتماعی اثر می گذارد، بنابراین به جهت اینكه دانشگاه را از هویت انقلابی خالی كنند و خلاص بكنند، خیلی تلاش كردند، خیلی كار كردند، خیلی سیاست ورزی كردند در این زمینه.
متاسفانه از داخل خود ما هم در مواردی كمك شد به اینها كه بتوانند دانشگاه را انقلاب زدایی كنند، یعنی روحیه انقلابی، روحیه حزب اللّهی، روحیه مبارزه از محیط دانشجویی گرفته بشود. اینها مقدمه بود.
ایشان در این جلسه در بخش دیگری از صحبت هایشان فرمودند: بنده بی خبر نیستم از این وضعیتی كه امروز در دانشگاه كشور وجود دارد، لكن خطاب من به مجموعه انقلابی و علاقه مند به مسائل انقلاب است، آنهایی كه انقلاب را دوست دارند، آنهایی كه به معنای واقعی كلمه انقلاب اسلامی را وسیله نجات این كشور و تامین آینده این كشور می دانند، خطاب من به آنها است.
من میگویم شما دانشجوها باید خودتان را در صفوف مقدم این مبارزه حس كنید. یك مبارزه ای است، وجود دارد، تمام نشده، ممكن است حالاحالاها هم تمام نشود، ادامه داشته باشد، در صفوف مقدم این مبارزه باید خودتان را احساس كنید و قرار بدهید. صحنه درگیری را ببینید. یكی از اشكالات بزرگ این است كه بعضی درگیری را حس نمی كنند، صحنه درگیری را نمی بینند، نمی فهمند كه ما درگیری داریم. ارتباط این مبارزه با خودتان را مدنظر داشته باشید.
دانشجو باید احساس مسئولیت انسانی، ملی، دینی، اجتماعی و بین المللی داشته باشد
دانشجو باید احساس مسئولیت انسانی، احساس مسئولیت ملی، احساس مسئولیت دینی و اجتماعی و بین المللی بكند، این چیزی است كه از دانشجو توقع می رود.
نگاه دانشجو به مسائل كشور. بنده این نگاه نقادانه ای را كه [اینجا] دانشجویان داشتند صددرصد تایید می كنم. [البته] ممكن است بعضی نقدها را وارد ندانم؛ چه آنچه مربوط به دستگاه های قوه مجریه است، چه آنچه مربوط به قوه قضائیه است، چه آنچه مربوط به دفتر رهبری است. ممكن است بعضی وارد باشد، بعضی وارد نباشد، لكن نفس این نگاه نقادانه را من صددرصد تایید می كنم.
من میگویم این نگاه نقادانه و دغدغه مند، از دانشجو و محیط دانشگاه نباید گرفته بشود. هم نقادانه، هم آرمان گرایانه، باید دنبال آرمان ها باشند. روی كاستی ها و كژی ها علامت سوال بگذارند، دانشجو باید كاستی ها را ببیند، كجی ها را ببیند، عیوب را ببیند و سؤال كند. حالا ممكن است طرف، برای جواب ندادن به این سوال یك عذر موجهی داشته باشد، لكن این باعث نمی گردد كه شما سوال نكنید، شما سوال كنید. روحیه سوال كردن، امربه معروف، نهی ازمنكر، مطالبه جدی آرمان ها و ارزش ها در دانشجو، روحیه قابل قبول است.
و از شكستهای مقطعی هم دانشجو نباید مایوس بشود، این را توجه داشته باشید. اینكه حالا یك جایی ما گفتیم ولی نشد، در یك جایی فلان مقصود را داشتیم ولی تحقق پیدا نكرد. مطلقا بایستی اجازه ندهید كه یاس و ناامیدی بر شما غالب بشود. اگر بنا باشد كه انسان از شكست ها مایوس بشود، ما صد بار باید در دوران مبارزه و صد بار باید در جنگ هشت ساله تحمیلی مایوس می شدیم، عقب نشینی می كردیم.
دانشگاه محل دانش است
یك نكته مهم را من در مورد دانشگاه بگویم كه فراموش نشود و آن این است كه دانشگاه محل دانش است. معنای این حرف هایی كه ما زدیم، این نیست كه دانشگاه دیگر محل دانش نیست و فقط محل فعالیت سیاسی است؛ نه، ركن اساسی دانشگاه، دانش است. یعنی چه؟ یعنی در دانشگاه باید هم عالم تولید بشود، هم علم تولید بشود، هم عالم و علم جهت درست پیدا كند.
این سه نكته اساسی در دانشگاه باید باشد. تربیت عالم كه من از آن تعبیر می كنم به تولید عالم و تولید علم كه همان چیزی است كه سال ها است تكرار می نماییم، یعنی خطوط مرزی علم را شكستن و جلو رفتن كه این كاری است كه ما در كشورمان هنوز نتوانسته ایم آن چنانكه شایسته نظام جمهوری اسلامی است به آن برسیم.
البته كارهایی شده، لكن عقبیم. باید بتوانیم از لحاظ علمی جلو برویم، وقتی علم جلو رفت، آن وقت فناوری هم جلو می رود، وقتی فناوری جلو رفت، تاثیر در زندگی می گذارد، وقتی فناوری جلو رفت در دنیا چشم ها به شما متوجه می گردد و احساس نیاز می كنند، در زندگی انسان ها تاثیر می گذارید، اینها مسائل بسیار مهمی است. تكیه بنده بر روی علم و فناوری و مانند اینها كه همیشه می گویم، به خاطر این است، اینها فراموش نشود. همه مجموعه دانشگاه، مدیران دانشگاه، از وزیر محترم گرفته تا روسای دانشگاه ها، استادها، دانشجوها، متون درسی، فرآیندهای آموزشی، كارگاه ها و مانند اینها، همه اینها باید در این چهارچوب قرار بگیرند.
یعنی بایستی تولید علم، تولید عالم و جهت دهی صحیح صورت گیرد. این سومی را توجه داشته باشید: جهت دهی صحیح به علم و عالم. علم و عالم در تمدن مادی وسیله بدبختی انسان شد: وسیله تولید بمب اتم شد، وسیله تولید سلاح شیمیایی شد، وسیله تولید ویروس های خطرناكی شد كه امروز متاسفانه قدرتمندها از طرق مختلف دارند آنها را در جسم و جان جوامع داخل می كنند. علم این جوری شد، علم منحرف شد، علم، در جهت درست، در جهت نفع، در جهت كمال انسان باشد.
دانشگاه به شكل غربی یعنی همین كه امروز ما داریم
مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه ها در ۳۱ خردادماه سال ۹۶ تاكید كردند: دانشگاه، به شكل غربی دانشگاه یعنی همین كه امروز ما داریم البته ما از گذشته خودمان خیلی خبر نداریم، نمی دانیم آن دانشگاه ها یا مدارسی كه امثال خواجه نصیرها و ابن سیناها و خوارزمی ها و خیام ها و میردامادها و شیخ بهائی ها را تربیت كرد، چه جوری بوده. متاسفانه اطلاع درستی از آن نظام های آموزشی و به یك معنا نظام های دانشگاهی قرن های گذشته خودمان نداریم.
جزو كم كاری های ما، یكی این است كه به وسیله غرب ابداع شد و به همه كشورهای دنیا همچون به كشور ما هم صادر شد.
سه جنبه مهم در این دانشگاه به این شكل، وجود دارد: یك جنبه، این است كه مركز علم است، یك جنبه این است كه مركز نوآوری و نگاه نو به مسائل است چون مجموعه جوانند، نگاه نوآور به مسائل، نوطلبی، نوآوری وجود دارد، دانشگاه مركز این است.
یك جنبه دیگر جنبه اثرگذاری در محیط كشور و محیط جامعه است. دانشگاه جزو اثرگذارترین مراكز در مجموعه كشورها است، در همه جوامع این جور است و مخصوص كشور ما هم نیست كه اثرگذار می باشد، حالا این اثرگذاری، یا به وسیله كارهای فرهنگی و نوشتن و تولید فرهنگی است، یا به وسیله كارهای سیاسی است، یا به وسیله كارهای مبارزاتی است، انواع و اقسامی دارد این اثرگذاری. این سه جنبه دانشگاه است.
از روزی كه دانشگاه در كشور ما به وجود آمده است عوامل سلطه گر كه بر سیاست های كشور مسلط بودند، كاملا تسلط داشتند بر همه ابعاد كشور و زوایای كشور، هم اطلاع داشتند، هم نفوذ داشتند، هم هر كار می خواستند می كردند در مورد جنبه اول از سه جنبه دانشگاه، كارشان عبارت از این بود كه نگذارند در جنبه علمی، ما به یك حركت طبیعی متناسب با استعداد ایرانی برسیم؛ دست پیدا نكنیم.
در مورد جنبه دوم كه جنبه نوآوری است، آن را بكلی در اختیار گرفتند؛ یعنی كاملا تسلط بر آن جنبه پیدا كردند. در مورد جنبه سوم، تلاش كردند اثرگذاری دانشگاه بر محیط خارج را مدیریت كنند، حالا انواع و اقسام شكل های مدیریت، چه با استفاده از دستگاه های فرهنگی وابسته به خودشان، چه حتی با استفاده از دستگاه های امنیتی، تلاش كردند مدیریت كنند؛ یعنی در واقع یك سلطه همیشگی، دائمی، به صورت نامحسوس و در مواردی هم محسوس بر دانشگاه ما وجود داشته از همه این سه جهتی كه مورد نظر است.
متاع علمی كه به دانشگاه های ما داده شد، متاع دست دوم بود
اما در آن جنبه اول كه گفتیم جنبه علمی است و تلاش كردند آن را تضعیف كنند، معنایش این است كه متاع علمی ای كه به دانشگاه های ما داده شد، متاع دست دوم بود، علم كهنه و از كار افتاده بود، یعنی غربی ها، پیشرفت های مهم علمی را هیچگاه منتقل نكردند؛ حالا ما كشور خودمان را خبر داریم. قاعدتا كشورهای شبیه كشور ما كه تحت نفوذ و زیر سلطه بودند همه از همین قبیلند.
فرض بفرمایید علوم جدید، دانشهای جدید، دانش های نو را كه با پیشرفت های علمی به آنها می رسیدند، هیچگاه به دانشگاه های كشوری مثل كشور ما منتقل نكردند، بلكه چیزهایی را كه از آن طراوت و نویی خارج شده بود منتقل كردند.
این هم البته دلایلی داشت، این امر كه همین علوم كهنه را یا همین فناوری های قدیمی را چرا وارد این كشور و كشورهای شبیه ما كردند، دلایلی داشت. آن وقتی كه رقیب برای استعمار غربی پیدا شد، اثر «پیدا شدن رقیب» در كشورهایی كه با آن رقیب ها ارتباط داشتند ظاهر شد.
جنبه دوم نوآوری است، كاملا قبضه كردند. یعنی دانشگاه شد محل انتقال ارزش های غربی به جامعه، یعنی در زمینه های گوناگون، مظهر ارزش های غربی و معتقد به ارزش های غربی شد. یعنی روی این كار كردند، این بخش را به معنای واقعی كلمه در دانشگاه ها قبضه كردند.
در آن جنبه سوم هم عرض كردیم كه مدیریت كردند. تلاش كردند مدیریت كنند، یك جاهایی با زبان، یك جاهایی با پول و با رشوه، با دادن سمت های مختلف، یك جاهایی هم با زور. ساواك ایران به وسیله نیروهای آمریكایی و اسرائیلی تجهیز شد به جهت اینكه دانشجو معترض را از اعتراض خودش منصرف بكنند و كردند، این كار را انجام هم می دادند. خب، پس دانشگاه وضعش این بود، یعنی این جوری دانشگاه در كشور ما پیش رفت.
دانشگاه مهمترین مركزی بود كه به نهضت اسلامی و امام لبیك گفت
اما با همه اینها دانشگاه جزو مهمترین مراكزی بود كه به نهضت اسلامی و نهضت امام لبیك گفت. هیچ نظام دانشگاهی مستقری این را ایجاب نمی كرد، اقتضا نمی كرد اما درعین حال شما دیدید دانشگاه وارد شد.
خب حالا اغلب شماها آن دوره را درك نكردید، اهمیت این لبیك دانشگاه به نهضت امام برای اغلب شما برادران و خواهران جوان كه اینجا حضور دارید معلوم نیست، اما برای ما كه آن زمان را از نزدیك دیدیم، اهمیتش مشخص است. این لبیك در حالی بود كه فكر چپ افكار ماركسیستی در دانشگاه ترویج می شد.
ایشان همینطور در این جلسه تاكیدكردند: البته انقلاب هم به دانشگاه خیلی كمك كرد. انقلاب حقیقتا دانشگاه را نجات داد. از آن گرایش های مختلف و انحرافی، دانشگاه را نجات داد. دانشگاه را به حركت درآورد، دانشگاه را به اهمیت علم واقف كرد، به اهمیت نوآوری علمی واقف كرد.
امروز شما ببینید وضع دانشجوهای ما و اساتید ما و مراكز تحقیقی ما با گذشته با دوره پیش از انقلاب چقدر تفاوت كرده یعنی امروز دانشگاه، مركز نوآوری علمی است، جای نوآوری علمی است.
امروز جهت گیری دانشگاه، جهت گیری نوآوری علمی است و پیشرفت هایش هم محسوس است. همین كه شما می گویید كه ما در رتبه علمی دنیا مثلا فرض كنید كه طبق قضاوت فلان پایگاه استنادی پانزدهم هستیم، یا هفدهم هستیم، یا این قدر پیش رفته ایم، خب معنایش همین است، این حركت علمی كشور در دانشگاه، اعتماد به نفس داد.
بالاخره در آن دوران دانشجوها نقش ایفا كردند. برخی از اساتید هم البته نقش ایفا كردند، در این تردیدی نیست، عموم اساتید را نمی توانیم بگوییم اما برخی از اساتید در آن دوران انصافا نقش ایفا كردند در هدایت دانشجوها، امروز همان دانشجوهای مبارز و فعال شماها و امثال شماها كه در دانشگاه ها هستید تبدیل گشته اند به استادهای دانشگاه و می توانند نقش ایفا كنند. می توانند كار بكنند برای آینده دانشگاه. من می خواهم عرض بكنم اساتید ما باید نقش خودشان را در تولید بالندگی در دانشگاه از یك سو و حراست از ارزش های انقلاب و اسلام در دانشگاه از جانب دیگر پیدا كنند و تعریف كنند؛ یعنی باید نقش آفرینی كنند.
شما اساتید محترم در دانشگاه باید نقش آفرینی كنید. انگیزه های مخالف وجود دارد، باید نقش آفرینی بشود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب